آیا استفاده از محصولات فلورسنت خطرناک است؟

لامپ های فلورسنت با ورود به بازار، به دلیل بازدهی بالا به سرعت مورد استقبال مصرف کنندگان قرار گرفتند. این لامپ ها نسبت به لامپ های رشته ای نسل قبل خود برتری های بی‌شماری داشتند، اما پیش از این‌که به بیان برتری های این دسته از محصولات روشنایی بپردازیم، بهتر است بدانیم که اساسا این دسته از منابع روشنایی چگونه کار می‌کنند. اساس کار محصولات فلورسنتی به این صورت است که در داخل محفظه ای شیشه ای شکل مقدار ناچیزی بخار جیوه قرار دارد و دیواره شیشه ای محصول تماما با مواد فلورسنت پوشیده شده است. با اعمال جریان، بخار جیوه درون لامپ تحریک می‌شود و اشعه ماوراء بنفش تولید و بعد از برخورد با مواد فلورسنت موجود در دیواره لامپ، نور مرئی ایجاد می‌شود. لامپ های فلورسنت، رنگ نور مناسب تر، مصرف بهینه تر و عمر طولانی تری نسبت به لامپ‌ های رشته ای داشتند؛ این موارد باعث می‌شد استقبال مشتریان از این دسته از لامپ ها روز به روز افزایش یابد. تحقیقات بیشتر روی این محصولات مسبب این امر شد که نسل جدیدتری از این لامپ ها معرفی شوند، که امروزه آن‌ها را با نام لامپ کم مصرف می‌شناسیم. این نوع لامپ ها که با عنوان فلورسنت فشرده یا همان لامپ های CFL که مخفف Compact Fluorescent Lamp می باشد معرفی شدند، مصرفی حدود پنج برابر کم تر و راندمانی به مراتب بیشتر از لامپ های رشته ای دارند. از سویی دیگر حتی طول عمر این دسته از محصولات چیزی حدود ده برابر لامپ های رشته ای می‌باشد.

بسیار آشکار است که از نظر مصرف انرژی این دسته از لامپ ها، از لامپ‎های رشته ای و متال هالید و سنتی بهتر هستند، اما استفاده از آن‌ها مضراتی را نیز در پی دارد که آگاهی از آن لازم است. جدای از صرفه جویی در مصرف انرژی، موضوع سلامت مصرف کنندگان نیز مساله بسیار مهمی است که حتما باید مورد توجه قرار گیرد.
همان طور که پیش از این بیان شد، درون لامپ های فلورسنت اشعه ماوراء بنفش تولید می‌شود. وجود نقطه‌های کوچک خالی در پوشش فسفر لامپ های فلورسنت، به اشعه ماوراء بنفش اجازه ورود به فضای بیرون را می‌دهد. تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۱ در مجله بهداشت عمومی (NCBI) چاپ شده است نشان می‌دهد که استفاده از محصولات فلورسنتی ممکن است بیماری‌های چشمی که به طور مشخص با امواج ماوراء بنفش در ارتباط هستند را تا مرز ۱۲ درصد افزایش دهند. مدت زمان قرار گرفتن در معرض نور لامپ های کم مصرف و سوسو زدن آن‌ها از جمله فاکتورهایی است که بر میزان تاثیرگذاری آن‌ها بر بدن ما نقش دارند. برای همین توصیه می‌شود که بیشتر از یک ساعت در روز در فاصله کم تر از ۳۰ سانتی متری این لامپ ها نباشید. حقیقت این است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور محصولات فلورسنتی، مخصوصا زمانی که فاصله ایمنی رعایت نشود، موجب می‌شود تاثیر اشعه ماوراء بنفش این لامپ‌‌ها همانند تاثیر اشعه ماوراءبنفش خورشید ‌شود.
لامپ ها همواره در معرض خطر شکسته شدن هستند و مشکلات جدی زمانی آغاز می‌شود که این لامپ ها می‌شکنند. شکسته شدن این لامپ ها موجب خروج بخار جیوه ی درون این محصولات می‌شود. جیوه فلز سنگینی است که به استثناء حالت ابتدایی آن که به صورت مایع است، بقیه اشکال آن سمی می‌باشد و مقادیر ناچیزی از آن حتی می‌تواند باعث مرگ شود. جیوه به مغز کودکان و جنین‌ها آسیب جدی وارد می‌کند. استنشاق مقدار کمی جیوه باعث بسته شدن رگ‌های خونی می‌شود و همین مساله مشکلات و تبعات آتی مسمومیت را به وجود خواهد آورد.

محصولات فلورسنت مصرف بهینه تر و عمر طولانی تری نسبت به لامپ های رشته ای و متال هالید دارند. اما مضرات استفاده از آن‌ها نیز کم نیستند؛ با این اوصاف آیا استفاده از آن‌ها بهترین انتخاب است؟