هنگام راه اندازی سوله‌های صنعتی و کارگاه تولیدی موارد مهمی در زمینه ی تاسیسات وجود دارد که باید به میزان کافی به آن‌ها توجه شود؛ روشنایی سوله از جمله این موارد است. روشنایی سالن های کارگاهی و تولیدی بخش چشمگیری از هزینه های جاری یک سالن را تشکیل می‌دهد. هرچند ممکن است این هزینه در نگاه اول پنهان بماند. از سویی دیگر مبحث روشنایی از جمله فاکتورهای تاثیرگذار در بهره وری کارکنان حاضر در کارگاه است. این موضوعات اهمیت توجه به مسائل روشنایی سوله ها را دوچندان می‌کند. در این مقاله سعی شده است راهکارهایی جهت روشنایی مناسب کارگاه ها و سوله ها که موجب مصرف بهینه برق و کاهش هزینه ها میشود بیان شود. همچنین در بخش دیگر مقاله، مواردی به منظور بالا بردن کیفیت نور سالن ها و افزایش بهره وری کارکنان ذکر می‌گردد.
در ابتدای امر باید بدانید مناسب ترین نور برای فعالیت انسان، نور خورشید می‌باشد. بنابرین اگر پنجره ها و نورگیرهای سالن تولیدی به نحوی طراحی شوند که هنگام روز و زمانی که خورشید در آسمان است بتوان بیشترین بهره را از نور خورشید گرفت، هم به صرفه جویی در مصرف برق کمک شایانی صورت می‌گیرد و هم نور با کیفیتی به سالن می‌تابد.
از دیگر مسائل حائز اهمیت که قبل از انتخاب تجهیزات روشنایی باید مورد توجه قرار گیرد، نوع پوشش دیواره ها و سقف می‌باشد. در صورتی که از پوشش های سفید و براق استفاده شود در حدود ۸۰% نور از سطح مورد نظر بازتاب شده، اما اگر در همین مورد پوشش تیره و کدر استفاده شود بازتاب نور حدود ۱۰% کاهش می‌یابد.
انتخاب تجهیزات روشنایی سالن ها
در انتخاب نوع تجهیزات روشنایی یک محیط باید عوامل اقتصادی، زیبایی و بهداشتی رعایت گردند که اهمیت هریک از این عوامل به تفصیل بیان میشود.
مباحث اقتصادی روشنایی
شاید بتوان گفت عوامل اقتصادی مهم ترین نقش را برای انتخاب نوع تجهیزات روشنایی ایفا می‌کنند. در مسائل اقتصادی دو اصل هزینه اولیه خرید و هزینه تعمیر و نگهداری باید مورد توجه قرار گیرد.
مراحل محاسبه روشنایی داخلی
ابتدا از جدول استاندارد مقدار شدت روشنایی مورد نیاز مکان مورد نظر را بر حسب لوکس بدست می‌آورید و موارد زیر را محاسبه می‌کنید:
محاسبه تعداد چراغ های مورد نیاز.
تعیین نحوه قرارگیری چراغ ها (ارتفاع نصب، موقعیت قرارگیری، فاصله چراغ ها از هم و …)
تامین حداقل شدت روشنایی مورد نیاز.
توزیع مناسب روشنایی در نقاط مختلف.
در گام بعدی نوع منبع روشنایی (چراغ کارگاهی یا پروژکتور) و همچنین تکنولوژی مورد نظر (ال ای دی یا بخار سدیم و …) را انتخاب می‌کنیم. موارد زیر جهت راهنمایی در انتخاب نوع منبع روشنایی بیان می‌گرد.
استفاده از محصولات با حداکثر بهره نوری
همان گونه که در مقالات پیشین بیان شده است، در حال حاضر محصولات با تکنولوژی ال ای دی (دیودها نورانی) بالاترین بهره نوری (در حدود ۱۳۰ لومن بر وات) را دارند و این در حالی است که نسل قبلی محصولات، حداکثر روشنایی ۹۰ لومن بر وات را دارا بوده اند. این نکته باعث شده تا با توان کمتر به نور بیشتری رسیده و تعداد کل تجهیزات مورد استفاده کاهش یابد.
شاید خرید محصولات ال ای دی هزینه اولیه ی بیشتری نسبت به چراغ‌های بخار سدیم و لامپ‌های خیاری داشته باشند، اما طول عمر بالا و مصرف برق کمتر آن‌ها هزینه‌های تعمیر و نگهداری را به مراتب کاهش می‌دهد. این امر باعث میشود خرید چراغ های سوله ای ال ای دی و یا پروژکتورهای اس ام دی در طولانی مدت صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشند.
استفاده از محصولات با طول عمر بالا
با توجه به اینکه تجهیزات روشنایی (پروژکتور و یا چراغ کارگاهی) سوله ها در ارتفاع‌های بالا نصب می‌شوند. مبحث طول عمر پروژکتورها و همچنین تعمیرپذیری آن‌ها بسیار مهم تلقی می‌گردد. بنابراین توصیه میشود هنگام خرید و انتخاب کالای مورد نظر، کالایی انتخاب کنید که دارای گارانتی معتبر و همچنین خدمات پس از فروش مناسبی است.
استفاده از محصولات متناسب با محیط
بدنه پروژکتور و یا چراغ مورد نظر باید متناسب با نوع فعالیتی که در سالن تولیدی انجام می‌گیرد، باشد.
بعضی از سالن‌های تولیدی گرد و خاک و یا بخارات زیادی تولید می‌کنند و نیاز است تا پروژکتور ها به صورت مداوم با آب پرفشار تحت شست و شو قرار گیرند. بنابراین لازم است پروژکتورهای با درجه حفاظتی بالا به طور مثال IP65 خریداری شود.
مباحث بهداشتی و زیبایی نور
علاوه بر شدت روشنایی، کیفیت نور محیط نیز، عامل بسیار تاثیرگذاری بر عملکرد حاضرین در محیط می‌باشد. به نوعی که نور ناکافی یا ناسالم سبب پایین آمدن بهره وری و بی انگیزگی آنان میشود.
عواملی مانند عدم خیرگی، دمای نور متناسب با نوع کار، توجه به شاخص تفکیک رنگ مناسب با نوع فعالیت، ازجمله موارد مهم حوزه بهداشت و زیبایی نور تلقی می‌گردد. (شایان ذکر است مفاهیم خیرگی نور، دمای نور و شاخص تفکیک رنگ هرکدام در مقالات جدا به صورت مفصل بیان شده است.) به طور مثال عامل خیرگی در طولانی مدت سبب خستگی چشم و کاهش قدرت دید افرادی که ساعت‌های زیادی در سالن هستند میشود. این امر در سالن‌های تولیدی که اپراتورها مشغول کار با دستگاه‌هایی مانند پرس هستند، حتی می‌تواند موجب حوادث جبران ناپذیر شود.
جمع بندی
در انتها باید گفت انتخاب چراغ های سوله ای ال ای دی و پروژکتورهای اس ام دی با کیفیت، باعث میشود نور سوله مورد نظر به خوبی تامین شود؛ همچنین هزینه‌های جاری مربوط به برق و هزینه‌های تعمیر و نگهداری کاهش یابد.
تماس با ما
